Verdwenen, maar niet vergeten - expositie over Joods leven op Goeree-Overflakkee in Streekmuseum GO

Sommelsdijk -Op Goeree-Overflakkee brandt weer een menora. Ineke van der Meijden-Both stak deze zevenarmige kandelaar aan tijdens de opening van expositie: Een verdwenen gemeenschap. Joods leven op Goeree-Overflakkee. Symbolisch ging er daarmee weer licht aan in de Flakkees-Joodse huiskamer van het Streekmuseum Goeree-Overflakkee. De expositie is te bezichtigen tot en met 3 januari 2026... Lees meer >>

Opening expositie

Mevrouw Van der Meijden woont in de woning in Ouddorp van waaruit haar oma Anna Haas-Franken in 1942 is weggevoerd. Veel andere nazaten waren speciaal voor de opening naar Flakkee gekomen. Burgemeester Ada Grootenboer-Dubbelman: ‘Een verdwenen gemeenschap, maar niet vergeten. Ondanks die inktzwarte periode van de Tweede Wereldoorlog, ondanks de verwoede pogingen van Hitler om het Joodse volk te laten vervagen. Ondanks de Sjoa, de Holocaust. We kunnen niet veranderen wat er destijds is gebeurd. De Joodse gemeenschap is van Goeree-Overflakkee verdwenen. Maar we kunnen hun namen blijven noemen, we kunnen blijven vertellen welke herinneringen deze Joodse inwoners hebben achtergelaten, we kunnen zorgen dat ze niet vergeten worden.’ Bij het Streekmuseum opende de burgemeester de expositie door een mezoeza vast te spijkeren aan de deurpost van de Flakkeese woning van het museum. In de huiskamer staat de tafel gedekt voor sjabbat.

Bruiklenen

Een werkgroep, bestaande uit Betsy Biemond, Bertrand van den Boogert, Jan Both en Matthijs Guijt stelde de afgelopen maanden de expositie samen. Naast aanwezige objecten van het streekmuseum zelf zoals de stok van rabbi Slager en het fotoalbum van zijn dochter Leni) zijn voor deze expositie talloze objecten in bruikleen gegeven. Zo is er het gebedenboek van Margaretha Haagens, dat na de vorige expositie in 1987 bij de familie terugkwam; de mezoeza van Hartog Gazan, die na een verbouwing aan het pand ontdekt werd; de onderduikbrieven van Debora Rood, die heel recent aan het streekarchief gedoneerd werden en de persoonsbewijzen van Henriëtte Cohen en haar zoons.

Rabbijnenbijbel en parochet

Bij een verbouwing in 1957 van de voormalige Joodse school kwam een Tenach, een rabbijnenbijbel van zo’n twee eeuwen oud tevoorschijn. Deze werd gerestaureerd en eigendom van de Sjoel in Brielle. Nu ligt hij in de woonkamer van het Streekmuseum – voor het eerst sinds de plundering van 1942 weer op de originele lessenaar die het Streekmuseum zelf in bezit heeft. Het voorhang uit de synagoge is ook bewaard gebleven, maar te kwetsbaar om tentoon te stellen. De reproductie die door Anne-Karin Guijt gemaakt is, doet echter niet voor het de echte onder. Leo Levie, jarenlang beheerder van de Leidse synagoge waar het originele voorhang hangt: ‘het is bijna mooier dan de echte.’

‘Fantastisch dat het museum dit organiseert, ik heb enorm genoten van zowel de toespraken als de muziek’, zo vat Tineke Hutjens-Vroegindeweij het gevoelen samen van de talrijke aanwezigen.

Project ‘Vervolgd en vermoord’

De expositie maakt deel uit van het project: Vervolgd en vermoord, waarin naast het Streekmuseum GO ook stichting WO2GO participeert. Naast een lezingenserie is er ook een lesbrief, en ook in de komende maanden volgen er nog andere projecten om de Flakkees Joodse gemeenschap en de lokale Jodenvervolging tijdens de oorlog voor het voetlicht te brengen.

Nog tot januari 2026 in Sommelsdijk

De expositie is te bezichtigen tot en met 3 januari 2026. Het museum is geopend van dinsdag t/m zaterdag van 13:30-16:30 uur. Adres: Kerkstraat 2-12, 3245 AK te Sommelsdijk.

‍